Đối phó với người ái kỷ: 11 cách để vượt mặt họ

Cùng viết bởi Jay Reid, LPCC

Bạn đang lọt vào tầm ngắm của người ái kỷ? Với những trò đấu trí không ngừng, sự lạm dụng cảm xúc và các mánh khóe thao túng tâm lý người ái kỷ, việc chiếm thế thượng phong trong các cuộc trò chuyện và tương tác với họ dường như là bất khả thi. Đừng lo - bạn hoàn toàn có thể tước vũ khí và vượt mặt một người ái kỷ, miễn là bạn có công cụ phù hợp trong kho của mình. Chúng tôi đã tập hợp trong bài viết này nhiều lời khuyên và các gợi ý để giúp bạn bắt đầu đối phó với họ nhằm giữ khoảng cách với người ái kỷ trong đời bạn.

1

Tách khỏi người ái kỷ để cắt nguồn nguyên liệu ái kỷ

Nguồn nguyên liệu ái kỷ là những yếu tố thúc đẩy những người ái kỷ hành xử theo cách của họ. Đây là một thuật ngữ tâm lý học chỉ sự đáp ứng mà những người ái kỷ liên tục cần đến. Người ái kỷ lấy nguồn này bằng nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như khoe khoang, phớt lờ các ranh giới hoặc hành xử tiêu cực.^{[1]
X
Nguồn nghiên cứu} Bạn hãy cắt nguồn nguyên liệu này bằng cách tách ra khỏi họ mỗi khi có thể, chẳng hạn như:
- Dành nhiều thời gian cho bản thân thay vì luôn sẵn sàng phục vụ người bạn đời ái kỷ vào mọi lúc
- Ngăn chặn người cũ ái kỷ của bạn đòi số tiền cấp dưỡng lớn hơn trong quá trình xử lý thủ tục ly hôn ^{[2]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Chặn số điện thoại của cha/mẹ ái kỷ
- Dồn 100% nỗ lực mỗi ngày khi làm việc với người sếp ái kỷ^{[3]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
Quảng cáo

2

Dành thời gian chữa lành tổn thương

Chữa lành những tổn thương do người ái kỷ gây ra là cách hiệu quả nhất để vượt mặt họ. Người ái kỷ luôn khao khát làm trung tâm của những suy nghĩ và cảm xúc của bạn - xét cho cùng, đó là hình thức tối thượng của sự kiểm soát! Cho bản thân thời gian và không gian để vực dậy và bước tiếp là cách tốt nhất để phá vỡ liên kết này và vượt qua người ái kỷ trong đời bạn, một lần và mãi mãi. Một số cách hiệu quả để bạn bắt đầu chữa lành sau khi chấm dứt mối quan hệ với người ái kỷ là:
- Viết về những cảm xúc và suy nghĩ của bạn trong nhật ký.
- Tự nhắc bản thân rằng sự lạm dụng của họ không phải là lỗi của bạn
- Thực hành chăm sóc bản thân
- Tìm sự giúp đỡ của chuyên gia trị liệu^{[4]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Cleveland Clinic
  
  Đi tới nguồn}

3

Nhận trách nhiệm của bản thân bạn trong cuộc xung đột

Việc nhận trách nhiệm sẽ giúp bạn giữ quyền kiểm soát trong cuộc đối thoại. Một số người ái kỷ cảm thấy thỏa mãn khi hành xử tiêu cực và dìm người khác xuống.^{[5]
X
Nguồn nghiên cứu} Thay vì đối đầu với họ, bạn hãy nhắm vào việc nhận trách nhiệm cho những sai lầm của bạn trong tình huống đó.^{[6]
X
Nguồn nghiên cứu} Sự thừa nhận này có thể thay đổi động lực của cuộc đối thoại và khiến người ái kỷ ngạc nhiên đến bối rối.
- Bạn đời ái kỷ: “Cái bếp này bừa bộn không chịu được. Anh chẳng bao giờ chịu dọn dẹp cho sạch sẽ cả.”
  Bạn: “Em nói đúng - anh đã nói là sẽ rửa bát sau khi ăn tối nhưng lại quên bẵng đi mất. Lỗi là ở anh!”
- Cha/mẹ ái kỷ: “Con rảnh rỗi như thế mà không bao giờ dành thời gian cho bố/mẹ cả.”
  Bạn: “Con hiểu cảm giác của bố/mẹ. Tuần vừa rồi con không để ý đến thời gian. Con xin lỗi vì đã quên gọi điện.”
- Nhiều người ái kỷ trong quá khứ từng bị la mắng khi họ có bất cứ biểu hiện yếu đuối nào - bởi thế, họ không bao giờ chịu nhận lỗi về bất cứ điều gì. Bạn có thể chiếm lợi thế trong cuộc đối thoại khi nắm bắt được tâm lý của họ.
Quảng cáo

4

Phản ứng một cách thông cảm và tôn trọng

Vượt qua người ái kỷ bằng cách không hạ mình ngang bằng với họ. Người ái kỷ nạp năng lượng từ sự xung đột và sẽ giành quyền kiểm soát cuộc đối thoại ngay khi bạn bắt đầu tự vệ hoặc cố chống trả họ. Thay vì vậy, bạn có thể lấy lại quyền kiểm soát bằng cách tỏ ra đồng cảm với họ về tình huống đó, nhờ vậy người ái kỷ sẽ bình tĩnh lại.^{[7]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Bạn đời ái kỷ: “Làm sao mà em lại quên đến công ty đón anh cơ chứ! Đúng là không tin vào em được mà!”
  Bạn: “Chắc là anh bực bội lắm vì phải chờ em. Em hiểu vì sao anh lại cảm thấy vậy.”
- Người bạn ái kỷ: “Không thể tin được là hôm qua cậu không thể đi xem phim với tớ!”
  Bạn: “Tớ hiểu cậu phải đi xem phim một mình thì chán lắm.”

5

Tỏ ra lãnh đạm khi ở bên cạnh họ

Những người ái kỷ sẽ không có được điều họ muốn khi bạn tỏ ra không phản ứng và không bị họ tác động. Một chiến thuật thông dụng để đối phó với người ái kỷ là phương pháp "tảng đá xám” - theo đó, bạn sẽ không quan tâm và tách ra khỏi người ái kỷ hết sức có thể sao cho sự hiện diện của bạn chẳng khác gì một “tảng đá xám.”^{[8]
X
Nguồn nghiên cứu} Sau đây là một vài cách áp dụng phương pháp này vào đời sống hàng ngày:
- Cắt ngắn cuộc trò chuyện với người đồng nghiệp ái kỷ bằng cách lấy cớ làm việc khác để rút lui.
- Phớt lờ người bạn đời ái kỷ khi họ cố gắng chọc tức bạn.
- Bám sát chủ đề khi nói chuyện với cha mẹ ái kỷ.
Quảng cáo

6

Không tham gia vào các cuộc trò chuyện của họ

Rất khó đánh bại một người ái kỷ trong cuộc đối thoại một - một. Những người ái kỷ rất giỏi lấn át và kiểm soát cuộc đối thoại. Với khả năng thao túng của mình, họ luôn luôn tìm được cách quay ngược mọi thứ để chống lại bạn. Bằng cách cắt ngắn cuộc trò chuyện và lùi lại một bước, bạn thực sự có thể cao tay hơn người ái kỷ và chiếm ưu thế trước họ.^{[9]
X
Nguồn nghiên cứu}
- “Em phải đi siêu thị mua đồ đây. Em sẽ quay lại sau!”
- “Xin lỗi, nhưng tớ phải làm xong bài tập này trong hôm nay.
- “Tôi phải đi đây - thời hạn cuối không đợi tôi!”

7

Đặt ra ranh giới rõ ràng và thực thi các ranh giới đó

Quyết định tương tác với người ái kỷ khi nào và như thế nào là một cách tuyệt vời để đứng trên họ. Những người ái kỷ luôn luôn tìm cách để chọc tức bạn và giành quyền kiểm soát. Bằng cách vạch ra và thực thi các ranh giới rõ ràng, bạn có thể tước đi ý thức kiểm soát của họ. Hãy nghĩ về kiểu hành vi mà bạn không chấp nhận được và rời khỏi họ mỗi khi họ xâm phạm ranh giới đó.^{[10]
X
Nguồn nghiên cứu}
- “Em không chấp nhận anh chửi rủa em. Em sẽ ra khỏi phòng cho đến khi anh có thể nói chuyện với em một cách tôn trọng.”
- “Gây mặc cảm tội lỗi chỉ là trò ấu trĩ, và em sẽ không nhượng bộ đâu. Em sẽ dừng lại cho đến khi anh có thể nói chuyện đàng hoàng.”
- “Anh đang nói chuyện với tôi bằng giọng thiếu tôn trọng, và điều đó là không chấp nhận được. Tôi sẽ không nói với anh nữa cho đến khi anh có thể nói chuyện với tôi một cách văn minh.”
Quảng cáo

8

Đừng cho người ái kỷ biết ý định và mục đích thực sự của bạn

Người ái kỷ muốn cho bạn phải khốn khổ. Họ luôn muốn chiếm thế thượng phong và sẽ tận dụng bất cứ thông tin nào về bạn để lấy lợi thế. Hãy giữ kín các quân bài của mình và đánh lạc hướng họ bằng các tuyên bố sai lệch để họ không biết ý định thực sự của bạn.^{[11]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Nếu đang ly hôn với vợ/chồng ái kỷ, bạn có thể nói rằng bạn muốn giữ ô tô để giấu ý định muốn giữ ngôi nhà. Đối phương có thể sẽ cố phá hoại cơ hội bạn lấy chiếc xe như một cách để kiểm soát bạn mà không nhận ra là đã mắc mưu bạn.

9

Giữ bình tĩnh

Người ái kỷ muốn bạn mất bình tĩnh khi họ kích động bạn. Họ thích nắm quyền kiểm soát các mối quan hệ của họ và cố gắng nhử người khác vào các cuộc đối thoại độc hại để chiếm ưu thế. Trong những cuộc đối thoại này, các tốt nhất để bạn có thể vượt mặt người ái kỷ là không cắn câu ngay từ đầu. Khi họ cố leo thang, bạn hãy thử: ^{[12]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Khen ngợi họ (Tôi luôn ấn tượng với cách anh tập trung và chú ý vào chi tiết.”)
- Hỏi ý kiến của họ (Chị có thể làm việc này theo cách khác không?”)
- Dùng những câu có chủ ngữ là “chúng ta” (“Tôi nghĩ cả hai chúng ta đều nói điều mà chúng ta đều hối hận.”)
Quảng cáo

10

Dựa vào hệ thống hỗ trợ để kiểm tra thực tế

Những người ái kỷ rất giỏi thao túng cảm xúc hoặc làm cho bạn hoài nghi thực tế của mình. Có một cách dễ dàng để vượt qua một người ái kỷ đang tìm cách thao túng bạn là hỏi ý kiến bạn bè và người thân của bạn. Kể cho họ nghe người ái kỷ đã nói gì với bạn và để cho họ xác nhận những điều bạn đã xảy ra.
- “Tối qua Khương nói những câu rất cay độc với tớ, nhưng sau đó lại nói là tớ “quá nhạy cảm” khi tớ chất vấn anh ấy. Như vậy tớ có phản ứng thái quá không?”
- “Tớ gặp Khanh nói chuyện phải trái với cô ấy về những gì tớ phát hiện ra, nhưng cô ấy bảo tớ chỉ tưởng tượng. Cậu có nghĩ như vậy không, hay là cô ấy chỉ đang cố gắng lừa tớ?”

11

Áp dụng quy tắc “không liên lạc” với họ

Tránh xa và giữ không gian riêng là cách tốt nhất để bạn đứng trên và thoát khỏi một người ái kỷ. Những người ái kỷ sẽ rất vui khi họ kiểm soát và xâm nhập vào cuộc đời bạn - nhưng họ sẽ không có được cả hai điều đó nếu bạn cắt đứt những nguồn cung cấp này. Áp dụng quy tắc “không liên lạc,” hoặc loại bỏ họ khỏi mọi mặt trong cuộc sống của bạn là cách vĩnh viễn và lành mạnh nhất để vượt qua người ái kỷ.^{[13]
X
Nguồn nghiên cứu} Bạn có thể áp dụng quy tắc này bằng cách:
- Chặn họ trên điện thoại và mạng xã hội
- Tránh xa những người bạn chung
- Không cho phép bản thân nghĩ về họ^{[14]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Quy tắc “không liên lạc” có thể không phải là lựa chọn khả thi nếu bạn đang bị mắc kẹt trong một mối quan hệ bạo hành. Nếu bạn chưa thể rời khỏi người ái kỷ sống bên cạnh ngay lúc này, hãy bắt đầu lên kế hoạch cho tương lai.^{[15]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
Quảng cáo

Lời khuyên

Dù có khó khăn đến mấy, bạn hãy cố gắng đừng để tâm đến những gì người ái kỷ đã nói hoặc làm với bạn. Hành vi của họ chỉ phản ánh bản thân họ và sự độc hại của họ. Nó không nói lên điều gì về bạn.