Bài viết này đã được cùng viết bởi Andrew Carberry, MPH. Andrew Carberry đã làm việc với các khu vườn của trường học và tham gia chương trình từ nông trại đến trường học từ năm 2008. Hiện anh là Cộng tác viên Chương trình tại Winrock International, cụ thể là Nhóm Hệ thống Thực phẩm Dựa trên Cộng đồng.
Có 12 thông tin tham khảo được trích dẫn trong bài viết này mà bạn có thể xem tại cuối trang.
Bài viết này đã được xem 2.075 lần.
Kiwi là một loài cây dây leo có quả mọng ăn được và sống trong vùng khí hậu ôn đới. Mỗi cây kiwi có thể cho thu hoạch đến vài chục ký quả, nhưng thường thì cây sẽ mất đến từ 3 đến 7 năm mới đạt độ trưởng thành.[1] Vì khoảng thời gian đầu tư là khá dài, bạn hãy đảm bảo chọn cây giống tốt và chăm sóc cho cây kiwi bằng các phương pháp tối ưu.
Các bước
Gieo hạt
-
1Chọn giống kiwi. Trồng kiwi từ hạt là một hoạt động lý thú và sẽ đem lại cho bạn cây kiwi đẹp mắt làm cảnh. Cây kiwi không phải lúc nào cũng mọc lên giống hệt cây mẹ, nghĩa là cây mà bạn trồng có thể không ra quả ăn được như quả mà bạn đã lấy giống.[2] Nếu muốn trồng cây kiwi ăn quả, bạn nên đến vườn ươm mua cây kiwi con được chiết ghép. Ba giống kiwi chính bao gồm:
- Kiwi xanh – Giống kiwi này có tên khoa học là Actinidia deliciosa thường được bán ở siêu thị. Quả có màu nâu, vỏ dày với lớp lông xù xì và phần thịt bên trong có màu xanh lục. Để phát triển tốt nhất, cây cần trải qua 1 tháng trong thời tiết mát lạnh với nhiệt độ nằm trong khoảng -1 đến 7ºC. Giống kiwi xanh có thể trồng trong phân vùng canh tác từ 7 đến 9 của USDA.[3]
- Kiwi vàng – Một giống kiwi khác cũng được ưa chuộng là kiwi vàng (Actinidia chinensis) có vị ngọt hơn nhưng thanh hơn so với kiwi xanh. Giống kiwi này có họ hàng gần với kiwi xanh nhưng ít xù xì hơn và có màu vàng. Kiwi vàng sinh trưởng tốt nhất trong các vùng có mùa đông với nhiệt độ thấp (-12 đến 1ºC).[4]
- Kiwi rừng – Tên gọi này thường chỉ 2 giống kiwi khác nhau, giống kiwi cứng cáp (Actinidia arguta) và cực kỳ cứng cáp (Actinidia kolomikta). Quả của những cây này nhỏ hơn nhiều so với kiwi xanh và kiwi vàng. Như ngụ ý của tên gọi, loại kiwi này giỏi chịu lạnh nhất và có thể trồng ở các khu vực có mùa đông khắc nghiệt.[5] Các giống kiwi này đôi khi có thể cho quả chỉ sau một mùa sinh trưởng, không như hầu hết các giống khác phải mất nhiều năm mới trưởng thành.[6]
-
2Tìm hạt giống. Nếu quyết định trồng kiwi xanh, bạn chỉ cần ra siêu thị mua một quả kiwi. Một số nhà làm vườn cho biết, hạt của quả kiwi được trồng theo phương pháp hữu cơ dễ nảy mầm hơn và cây mọc lên sẽ khoẻ hơn. Nếu muốn có các giống cây kiwi lạ, bạn có thể lên mạng đặt mua các loại hạt giống với giá khá rẻ từ các nhà bán lẻ.
- Để lấy hạt từ quả kiwi tươi, bạn chỉ cần cắt đôi quả và dùng tay hoặc thìa múc ra. Đặt hạt vào một bát nhỏ hoặc cốc và rửa để loại bỏ thịt quả. Khuấy nước trong bát và lọc qua rây vài lần để lấy hạt.[7]
- Lưu ý rằng hầu hết những người trồng kiwi đều mua cây con được nhân giống ở vườn ươm thay vì trồng cây từ hạt, một phần vì những cây giống này sở hữu các đặc điểm ổn định hơn qua nhiều thế hệ. Bên cạnh đó, hầu hết các giống kiwi cần phải có cả cây bố và cây mẹ mới cho quả. Vì chỉ có thể phân biệt cây đực và cây cái thông qua hoa của chúng – mà thường thì phải mất 3 năm trở lên cây mới ra hoa – do đó bạn sẽ khó biết chính xác phải trồng các cây con cách nhau bao xa để tạo điều kiện tối ưu cho cây thụ phấn và ra quả.
-
3Gieo hạt. Cho hạt kiwi vào túi ni lông có khoá kéo cùng với khăn giấy ẩm. Kéo kín khoá lại và đặt túi ni lông ở nơi ấm áp. Kiểm tra hạt hàng ngày cho đến khi bạn nhìn thấy chúng nảy mầm.
- Nếu thấy khăn giấy bị khô trước khi hạt nảy mầm, bạn nhớ làm ẩm lại. Hạt cây cần môi trường có độ ẩm mới nảy mầm được.[8]
-
4Trồng hạt đã nảy mầm. Chuẩn bị và tưới nước cho ẩm vài chậu đựng hỗn hợp đất trồng cây dành cho hạt mới nảy mầm, cứ 3 hoặc 4 hạt một chậu. Xé một phần khăn giấy với 3-4 hạt đã nảy mầm bám trên đó. Vùi mảnh khăn giấy cùng hạt vào một chậu. Thực hiện tương tự với số hạt còn lại.[9]
-
5Đặt chậu cây ở vi trí nhận được nhiều ánh sáng. Bậu cửa sổ thường là lựa chọn tốt nhất, trừ khi bạn có tầng hầm được trang bị đèn trồng cây.
- Cây con đặc biệt nhạy cảm với nhiệt độ lạnh của mùa đông, do đó nhiều nhà làm vườn trồng cây kiwi trong nhà trong khoảng 2 năm đầu.[10]
- Nhớ chuyển cây sang chậu mới rộng hơn nếu chúng bắt đầu mọc quá to so với chậu cây. Trong giai đoạn này, bạn nên bắt đầu bổ sung chất dinh dưỡng cho cây bằng phân bón tổng hợp dành cho cây con.[11]
Quảng cáo
Trồng cây con
-
1Tìm một vị trí tốt trong vườn để trồng cây kiwi. Đảm bảo chọn nơi có điều kiện thuận lợi cho cây.
- Nhớ dành một khoảng không gian đủ để cây phát triển.
- Hầu hết cây kiwi sinh trưởng tốt nhất dưới ánh sáng mặt trời toàn phần hoặc bóng râm một phần.[12]
- Cây kiwi nói chung ưa đất có độ axit nhẹ với độ pH từ 6.0 đến 6.5. Nếu đất có độ kiềm cao, bạn có thể tăng độ axit để tạo điều kiện thuận lợi cho cây kiwi.
- Đất trồng kiwi phải ẩm nhưng thoát nước tốt.
-
2Dựng giàn leo chắc chắn cho cây.. Kiwi là loài cây leo có thể mọc dài đến 10 mét và khá nặng.[13] Cũng như các cây dây leo khác, cây kiwi phát triển tốt nhất trên giàn với các cột thẳng đứng để chống đỡ và giúp cây tiếp cận ánh sáng tốt hơn.
- Các dây leo của cây kiwi có thể mọc trên hầu hết các loại giàn cây, khung vòm hoặc hàng rào.
- Các nhà vườn trồng kiwi thường sử dụng giàn dây thép cao 2 mét với các cọc hình chữ T cách nhau 3-4 mét. [14]
-
3Trồng các cây con. Trồng kiwi cũng tương tự như các loại cây khác. Điều khác biệt chủ yếu là bạn phải trồng sao cho từng gốc cây mọc ngay bên cạnh cọc chống của nó. Đào mỗi hố đất cho một cây sao cho rộng hơn chậu đang trồng một chút. Cẩn thận nhấc từng cây con với bộ rễ và bầu đất bao quanh ra khỏi chậu và đặt vào hố đất vừa đào. Hoàn tất bằng việc lấp đất tơi xốp vào hố.
- Cố gắng đừng đụng vào bộ rễ nhiều để tránh sốc cho cây.[15]
- Nếu định trồng cây ăn quả, bạn hãy tận dụng không gian tối đa để trồng càng nhiều cây càng tốt. Khi cây ra hoa – có thể mất đến 5 năm – bạn có thể xác định được cây cái và cây đực để loại đi các cây thừa.
Quảng cáo
Bảo dưỡng cây
-
1Bảo vệ cây kiwi để khỏi các loài vật gây hại. Ngay cả khi tất cả các điều kiện khác đều hoàn hảo, cây kiwi của bạn vẫn có thể bị nhiều loài vật phá hoại. Cây kiwi đặc biệt dễ bị tổn thương khi chưa trưởng thành hoàn toàn.
- Lá của cây kiwi đôi khi rất hấp dẫn với hươu nai. Bạn hãy ngăn chặn hươu nai vào vườn bằng cách dựng hàng rào xung quanh vườn hoặc rào lưới mắt cáo bao quanh cây.
- Mèo cũng khoái lá cây kiwi như cây bạc hà mèo vậy. Nếu đã từng trồng cây bạc hà mèo, chắc là bạn cũng biết lũ mèo quanh đó phá hoại cây như thế nào. Nếu xung quanh nhà bạn có nhiều mèo đi lang thang, bạn cần thực hiện các bước để ngăn mèo vào vườn. Các biện pháp này có thể bao gồm dựng hàng rào, lắp lưới mắt cáo bao quanh từng cây và xịt sản phẩm xua đuổi mèo.
- Không như nhiều loài cây ăn quả khác, cây kiwi không có nhiều sâu bệnh hại cây, do đó việc phun thuốc trừ sâu thường là không cần thiết.[16]
-
2Buộc các ngọn cây vào các cọc chống. Khi cây kiwi mọc lên, các ngọn cây sẽ vươn ra xa. Bạn cần uốn nắn các chồi cây cho chúng mọc trên giàn bằng cách buộc các dây leo vào giàn. Bước này đảm bảo cây sẽ phát triển phần "thân" chắc khoẻ.[17]
-
3Cắt tỉa cây định kỳ. Bạn nên tỉa cây kiwi mỗi năm một lần. Tỉa các cành thừa (các dây leo có lớp vỏ như vỏ cây gỗ) và tất cả các chồi bên nào không dựa vào giàn. Các chồi bên là các cành mọc ngang sang bên. Các dây leo của cây kiwi sẽ không chịu nổi sức nặng của các chồi này nếu chưa leo được lên đến đầu giàn (khi dùng hệ thống cọc chữ T). Khi đã vươn đến đầu giàn, các dây leo có thể mọc ngang qua giàn.
- Thời điểm thích hợp nhất để tỉa cây kiwi cái là vào cuối mùa đông, khi cây đang ở thời kỳ ngủ đông.
- Bạn có thể cắt tỉa các cây đực sớm hơn, ngay sau khi chúng nở hoa.[18]
-
4Loại bớt các cây đực. Cây kiwi thường nở hoa sau 4-5 năm trồng. Khi cây nở hoa, bạn có thể nhận biết được các cây đực bằng những bông hoa vàng tươi với các bao phấn ở giữa phủ đầy phấn hoa. Cây kiwi cái có các cuống dinh dính (đầu nhuỵ) ở giữa hoa, và bầu nhuỵ màu trắng ở đế hoa.[19] Vì chỉ cây kiwi cái mới cho quả, bạn sẽ chỉ cần một cây đực để thụ phấn cho 8-9 cây cái thay vì trồng số lượng cây cái và đực ngang bằng nhau. Hãy bỏ bớt các cây đực và giãn các khoảng cách đều nhau cho các cây còn lại.[20]
-
5Thu hoạch kiwi khi quả chín. Sau vài năm (thậm chí trong cùng năm đối với giống kiwi rừng), cây kiwi của bạn sẽ bắt đầu cho quả. Ban đầu có thể chỉ thu hoạch được ít quả, nhưng sản lượng sẽ tăng dần theo từng năm khi cây già hơn.
- Quả kiwi thường chín vào tháng 9 và tháng 10. Nếu trong vùng bạn ở thường có sương giá sau thời gian này, bạn sẽ cần thu hoạch sớm và để cho quả chín trong tủ lạnh.[21]
- Ngắt cuống quả kiwi khi thấy vỏ quả bắt đầu chuyển màu (sang màu nâu đối với giống kiwi xanh). Một cách khác để đoán biết độ chín của quả kiwi là hái thử một quả cắt ra xem hạt; nếu hạt có màu đen là quả đã chín.[22]
Quảng cáo
Lời khuyên
- Tất cả các loại kiwi nói chung đều cần môi trường có mùa đông mát mẻ và mùa hè ấm áp.
Tham khảo
- ↑ http://foodiegardener.com/how-to-grow-kiwi-from-store-bought-kiwi-fruit/
- ↑ http://fruitandnuteducation.ucdavis.edu/fruitnutproduction/Kiwi/Kiwi_Propagation/
- ↑ http://www.rodalesorganiclife.com/garden/kiwifruit-every-garden
- ↑ http://planthardiness.ars.usda.gov/PHZMWeb/InteractiveMap.aspx
- ↑ http://pss.uvm.edu/homefruit/hfgless.htm
- ↑ http://www.gardeningblog.net/how-to-grow/kiwi/
- ↑ https://growingwildceeds.wordpress.com/2012/03/26/how-to-grow-a-kiwi-plant-from-seed/
- ↑ http://foodiegardener.com/how-to-grow-kiwi-from-store-bought-kiwi-fruit/
- ↑ http://foodiegardener.com/how-to-grow-kiwi-from-store-bought-kiwi-fruit/
- ↑ http://www.rodalesorganiclife.com/garden/kiwi-growing-guide
- ↑ http://foodiegardener.com/how-to-grow-kiwi-from-store-bought-kiwi-fruit/
- ↑ http://www.gardeningblog.net/how-to-grow/kiwi/
- ↑ http://foodiegardener.com/how-to-grow-kiwi-from-store-bought-kiwi-fruit/
- ↑ http://www.rodalesorganiclife.com/garden/kiwi-growing-guide
- ↑ http://www.gardeningknowhow.com/plant-problems/environmental/learn-how-to-avoid-and-repair-transplant-shock-in-plants.htm
- ↑ http://www.gardeningblog.net/how-to-grow/kiwi/
- ↑ http://www.rodalesorganiclife.com/garden/kiwi-growing-guide
- ↑ http://www.rodalesorganiclife.com/garden/kiwi-growing-guide
- ↑ https://www.gardeningknowhow.com/edible/fruits/kiwi/sex-of-kiwi-plants.htm
- ↑ https://www.hort.purdue.edu/newcrop/morton/kiwifruit_ars.html
- ↑ http://foodiegardener.com/how-to-grow-kiwi-from-store-bought-kiwi-fruit/
- ↑ http://www.rodalesorganiclife.com/garden/kiwi-growing-guide