Cách để Chữa trị Vết cắt ở Môi

Cùng viết bởi Laura Marusinec, MD

Vết thương ở môi có thể gây ra đau đớn. Nếu không được điều trị đúng cách, nó có thể bị nhiễm trùng nghiêm trọng, đặc biệt là khi bụi bẩn và hơi nước bên ngoài xâm nhập vào vết thương khi chưa được làm sạch. Bài viết này sẽ giải thích cách cầm máu nhanh chóng và điều trị vết thương để phòng tránh nhiễm trùng hay để lại sẹo.

Phần 1

Phần 1 của 3:

Khử trùng Vết thương

1
Rửa sạch tay. Trước khi điều trị bất kỳ vết thương nào, bạn cần đảm bảo tay đã sạch để tránh làm nhiễm trùng vết thương bởi vi khuẩn bám trên da. Rửa tay bằng nước ấm và xà phòng chống khuẩn. Bạn có thể sử dụng dung dịch sát trùng sau khi rửa tay.^{[1]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Dùng găng tay nhựa vinyl nếu có. Có thể dùng găng tay cao su để thay thế, nhưng cần đảm bảo môi không bị dị ứng với cao su. Điều quan trọng chính là không để tay và vết thương tiếp xúc trực tiếp tránh nhiễm trùng.^{[2]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
2
Tránh làm nhiễm trùng vết thương. Không thở, ho hay hắt hơi gần vị trí vết thương.^{[3]
X
Nguồn nghiên cứu}
3
Nghiêng đầu người cần điều trị về phía trước. Nếu môi vẫn chảy máu thì cần cho người bị thương ngồi thẳng, hướng về phía trước và hạ thấp cằm. Bằng cách rút máu về phía trước, không để máu dính vào miệng, bạn đã ngăn không để người bệnh nuốt máu vì có thể gây nôn mửa hoặc nghẹt thở.^{[4]
X
Nguồn nghiên cứu}
4
Kiểm tra các vùng quanh vết thương. Thông thường khi miệng bị thương, các vùng khác cũng bị thương do các chấn thương ban đầu. Hãy đến cơ sở y tế nếu gặp các trường hợp sau:
- Rụng răng ^{[5]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Gãy xương mặt hoặc hàm ^{[6]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Khó khăn khi nuốt hay thở ^{[7]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
5
Xác nhận xem người đó đã tiêm vắc-xin chưa. Nếu là vết thương do kim loại hay vật dụng nhiễm bẩn, người bị thương có nguy cơ bị nhiễm trùng uốn ván.^{[8]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần được tiêm chủng uốn ván lúc 2 tháng tuổi, 4 tháng tuổi, 6 tháng tuổi, và tiêm lại lúc 15-18 tháng tuổi, cuối cùng tiêm liều cao hơn lúc 4-6 tuổi.^{[9]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Centers for Disease Control and Prevention
  
  Đi tới nguồn}
- Nếu người bị thương có vết thương bị nhiễm bẩn, họ nên chắc chắn đã tiêm mũi tăng cường trong vòng 5 năm trở lại đây. Nếu không thì nên tiêm ngay.^{[10]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Trẻ vị thành niên và thanh thiếu niên nên tiêm mũi tăng cường ở thời điểm 11-18 tuổi.^{[11]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Centers for Disease Control and Prevention
  
  Đi tới nguồn}
- Người trưởng thành nên tiêm mũi tăng cường phòng ngừa uốn ván định kỳ 10 năm một lần.^{[12]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Centers for Disease Control and Prevention
  
  Đi tới nguồn}
6
Rửa sạch miệng. Yêu cầu người bị thương tháo bỏ trang sức xung quanh vết thương nếu có, bao gồm khuyên lưỡi hay khuyên môi. Đồng thời nhả hết thực phẩm hay kẹo cao su trong miệng khi bị thương.^{[13]
X
Nguồn nghiên cứu}
7
Rửa vết thương. Bước này vô cùng quan trọng để tránh nhiễm trùng và giảm nguy cơ để lại sẹo.^{[14]
X
Nguồn tin đáng tin cậy

University of Rochester Medical Center

Đi tới nguồn}
- Nếu có vật thể mắc trong vết thương — hạt bụi hoặc cát bẩn — hãy loại bỏ chúng bằng cách để người đó tự rửa vết thương dưới vòi nước cho đến khi sạch bụi bẩn.^{[15]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  University of Rochester Medical Center
  
  Đi tới nguồn}
- Nếu người bị thương không tiện làm vậy, bạn có thể lấy một ly nước và dội qua vết thương. Tiếp tục dội nước cho đến khi làm sạch vết thương hoàn toàn.
- Dùng tăm bông nhúng vào ôxy già để rửa sạch sâu vết thương. Cần đảm bảo người bị thương không vô tình nuốt phải ôxy già.^{[16]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
Quảng cáo

Phần 2

Phần 2 của 3:

Cầm Máu

1
Tác dụng lực. Tốt nhất nên để người bị thương tự ấn lên môi mình, bạn có thể trợ giúp họ, hãy nhớ đeo găng tay cao su sạch.^{[17]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Dùng khăn sạch hoặc miếng gạc hay băng ép, nhẹ nhàng ấn và giữ vết thương trong 15 phút. Nếu khăn, miếng gạc hay băng ép thấm đầy máu, hãy gỡ bỏ miếng cũ thay bằng một miếng mới.^{[18]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
2
Kiểm tra vết thương sau 15 phút. Vết thương có thể đã ngừng hoặc bớt chảy máu sau 45 phút, nếu vẫn chảy nhiều máu sau 15 phút đầu tiên bạn nên đến cơ sở y tế.^{[19]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Miệng—bao gồm nướu, lưỡi và môi — có nhiều mạch máu và nguồn cung cấp máu chính, vậy nên bị thương ở miệng có thể chảy nhiều máu hơn những vùng khác trên cơ thể.^{[20]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  University of Rochester Medical Center
  
  Đi tới nguồn}
- Tác dụng lực vào phía trong: răng, hàm hoặc nướu.
- Nếu người bị thương thấy khó chịu, đặt miếng gạc hoặc miếng vải sạch kẹp giữa răng và môi, sau đó tiếp tục tác dụng lực. ^{[21]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
3
Liên hệ với chuyên gia y tế nếu cần. Nếu không cầm được máu sau 15 phút hay người bị thương khó thở hay nuốt, hoặc họ bị rụng răng hay răng ở vị trí không đúng, hay bạn không thể loại bỏ hết bụi bẩn và mảnh vụn, hay bạn lo lắng họ bị thương ở mặt, thì bạn nên liên lạc với bác sĩ để kiểm tra có cần khâu vết thương hay điều trị chuyên nghiệp không. Hãy liên lạc với bác sĩ càng sớm càng tốt vì vết thương để hở và chảy máu càng lâu thì nguy cơ nhiễm trùng càng cao. Nếu bạn có thắc mắc gì thì nên liên hệ với bác sĩ.
- Nếu vết cắt sâu vào môi, bạn cần tìm đến cơ sở y tế ngay lập tức.^{[22]
  X
  Nguồn nghiên cứu} Nếu vết cắt ở phần đỏ của môi và vùng quanh môi vẫn bình thường (qua viền môi), người bị thương nên đến gặp bác sĩ để khâu vết thương. Khâu vết thương sẽ làm giảm nguy cơ bị nhiễm trùng và đảm bảo vết thương được chữa trị theo cách thẩm mỹ nhất.
- Bác sĩ khuyến cáo khâu vết thương nếu vết cắt sâu và hở miệng, tức là bạn có thể đặt ngón tay ở hai bên vết thương mà nhẹ nhàng mở vết thương với lực nhẹ.^{[23]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Bác sĩ cũng khuyến cáo khâu vết thương nếu vạt da dễ dàng được khâu.^{[24]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Vết rách sâu cần được khâu thì không nên để quá 8 giờ đồng hồ, cần được chữa trị sớm.^{[25]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
Quảng cáo

Phần 3

Phần 3 của 3:

Chữa trị Vết thương

1
Hiểu sự mong đợi. Vết cắt nhỏ trong miệng thường được chữa khỏi trong vòng 3-4 ngày, vết thương nghiêm trọng hay vết cắt sâu sẽ mất nhiều thời gian hơn, đặt biệt là vết cắt ở phần môi cử động nhiều khi ăn và uống.^{[26]
X
Nguồn tin đáng tin cậy

Seattle Children's Hospital

Đi tới nguồn}
- Nếu người bị thương đã tới gặp bác sĩ, họ nên tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ để chăm sóc vết thương, bao gồm cả việc uống kháng sinh.
2
Sử dụng gạc lạnh. Một túi nước đá hay vài viên đá bọc trong khăn sạch hoặc túi sandwich sạch có thể làm dịu cơn đau và giảm viêm.^{[27]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Đặt một miếng gạc lạnh lên trong vòng 20 phút, sau đó nghỉ 10 phút.^{[28]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  University of Rochester Medical Center
  
  Đi tới nguồn}
3
Cân nhắc việc sử dụng sản phẩm sát khuẩn chuyên dụng hoặc thiên nhiên. Sau khi cầm máu, bạn cần bắt đầu điều trị vết thương để nó lành lại. Có một số bất đồng trong giới y học về việc thuốc sát khuẩn là cần thiết hay không, đặc biệt là với các loại kem được sử dụng quá mức.^{[29]
X
Nguồn tin đáng tin cậy

PubMed Central

Đi tới nguồn} Tuy nhiên, một vài nghiên cứu cho rằng chúng có lợi cho việc điều trị nếu sử dụng chính xác và phù hợp.
- Nếu bạn dùng kem sát khuẩn chuyên dụng, bạn có thể mua ở hiệu thuốc hay cửa hàng tiện lợi. Nếu có thắc mắc gì hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ xem sản phẩm nào phù hợp nhất với bạn. Đảm bảo sử dụng sản phẩm đúng theo sự chỉ dẫn của bác sĩ.
- Ngoài ra, bạn có thể thoa mật ong hoặc đường hạt vào vết thương. Đường sẽ hút nước khỏi vết thương, ngăn chặn vi khuẩn bằng cách hút ẩm khỏi môi trường sinh sôi của chúng. Mật ong cũng là một chất sát khuẩn.^{[30]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  PubMed Central
  
  Đi tới nguồn} Nghiên cứu chỉ ra rằng thoa đường và mật ong lên vết thương trước khi băng bó có thể làm giảm đau đớn và phòng ngừa nhiễm trùng.^{[31]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  PubMed Central
  
  Đi tới nguồn}
4
Giới hạn phạm vi chuyển động của miệng.^{[32]
X
Nguồn nghiên cứu} Nếu người bị thương mở miệng quá lớn khi ngáp, cười lớn, hay cắn miếng thức ăn lớn, điều này có thể làm họ khó chịu hay thậm chí làm vết thương há miệng. Trong trường hợp vết thương há miệng, người đó một lần nữa đối mặt với nguy cơ bị nhiễm trùng và phải điều trị vết thương lại từ đầu.
5
Ăn thực phẩm lỏng.^{[33]
X
Nguồn tin đáng tin cậy

Seattle Children's Hospital

Đi tới nguồn} Người bị thương càng hạn chế nhai thì vết thương càng ít có nguy cơ bị há miệng. Họ nên uống nhiều nước để cấp nước cho các mô; điều này cũng ngăn vết thương bị há miệng.
- Tránh không cho vết thương tiếp xúc với muối, cam quyết vì sẽ gây ra đau đớn.^{[34]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Seattle Children's Hospital
  
  Đi tới nguồn}
- Tránh ngăn thức ăn cứng, giòn, góc cạnh như khoai tây chiên hay bánh tortilla.
- Rửa vết thương bằng nước ấm sau khi ăn để rửa sạch các mẩu thức ăn còn sót lại.^{[35]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Seattle Children's Hospital
  
  Đi tới nguồn}
- Liên hệ với bác sĩ nếu người bị thương gặp khó khăn khi ăn uống do vết cắt.
6
Báo cáo dấu hiệu nhiễm trùng với bác sĩ ngay lập tức. Mặc dù bạn đã làm hết sức để phòng ngừa nhiễm trùng và vết thương nặng hơn, nhưng đôi khi mọi thứ không diễn ra như mong muốn. Liên hệ với chuyên gia y tế ngay lập tức nếu quan sát thấy các triệu chứng sau:
- Sốt 38ºC hoặc cao hơn ^{[36]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Tụt huyết áp đột ngột ^{[37]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Da mẩn đỏ, sưng, nóng và đau rát, hoặc vết thương mưng mủ^{[38]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Ít đi tiểu ^{[39]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Mạch đập nhanh^{[40]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Thở gấp^{[41]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Buồn nôn và nôn ^{[42]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Tiêu chảy^{[43]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Khó mở miệng
- Vùng da xung quanh vết thương mẩn đỏ, sưng, đau
Quảng cáo

Lời khuyên

Uống thật nhiều nước để cấp đủ nước cho cơ thể

Cảnh báo

Không chạm vào vết cắt trừ lúc chăm sóc vết thương vì nó sẽ làm bạn đau và còn có khả năng nhiễm trùng do bụi bẩn và vi khuẩn.
Các tác nhân gây bệnh đường máu sẽ dễ dàng lây lan nếu không có biện pháp phòng ngừa thích hợp. Luôn đeo găng tay cao su và rửa tay trước khi điều trị vết thương cho ai đó.
Nếu tình trạng vết thương xấu đi, cần đến ngay cơ sở y tế.
Đến cơ sở y tế nếu vết cắt là do các loài động vật như chó hoặc mèo cắn vì vết thương loại này dễ bị nhiễm trùng.