Cách để Điều trị nhiễm trùng nấm men

Cùng viết bởi Lacy Windham, MD

Nhiễm trùng nấm men chủ yếu xuất hiện trên da người, miệng hay khu vực âm đạo, nguyên nhân do nhiều loại vi khuẩn thuộc chủng nấm Candida spp gây ra, trong đó có hơn 20 chủng có thể ảnh hưởng đến con người. Nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh này là vì nấm Candida albicans phát triển quá nhiều. Nhiễm trùng nấm men khiến người bệnh rất khó chịu nên bạn phải bắt đầu điều trị ngay khi phát hiện triệu chứng. Loại nhiễm trùng này rất phổ biến ở Mỹ và không có nhóm tuổi nào có số ca bệnh nổi trội. Người ta vẫn chưa nghiên cứu kỹ về tần suất phát triển bệnh nhưng ước tính có khoảng 50.000 - 100.000 ca mỗi năm tại Mỹ.^{[1]
X
Nguồn nghiên cứu
Domino, F. (n.d.). The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.)} Nếu nghĩ mình bị nhiễm trùng nấm men thì bạn có thể thực hiện một số phương pháp để ngăn chặn bệnh phát triển.

Phương pháp 1

Phương pháp 1 của 3:

Chống nhiễm trùng nấm men tiến triển nặng hơn

1
Ăn sữa chua men sống. Đây là loại sữa chua chứa vi khuẩn có lợi có thể ngăn chặn nấm men phát triển. Phụ nữ vẫn thường sử dụng sữa chua có lactobacillus acidophilus bằng cách ăn hay thoa trực tiếp vào âm đạo để chống nhiễm trùng nấm men phát triển. Lactobacillus acidophilus là vi khuẩn có lợi chống lại loại vi khuẩn gây ra nhiễm trùng nấm men. Bạn có thể mua loại sữa chua này ở hầu hết các siêu thị. Nhớ kiểm tra nhãn hàng để đảm bảo lượng vi khuẩn lactobacillus acidophilus vẫn còn sống.
- Nhiều nghiên cứu cho thấy sữa chua có hiệu quả giảm triệu chứng bệnh ở một số phụ nữ, nhưng những nghiên cứu khác lại chỉ ra sữa chua không hiệu quả với một ai.^{[2]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Mayo Clinic
  
  Đi tới nguồn}^{[3]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Mayo Clinic
  
  Đi tới nguồn}
2
Tắm hai lần mỗi ngày. Mặc dù tắm hai lần mỗi ngày có thể phá hỏng lịch sinh hoạt hằng ngày của bạn, nhưng quan trọng vẫn là giữ cơ thể sạch sẽ tối đa để chống nhiễm trùng. Bạn không nên sử dụng xà phòng hay sữa tắm sản xuất từ hóa chất, chúng sẽ tiêu diệt hết vi khuẩn có lợi cần thiết để chống lại nhiễm trùng, trong khi không có tác dụng giảm nhiễm trùng đáng kể.^{[4]
X
Nguồn nghiên cứu
Domino, F. (n.d.). The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.)}^{[5]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Phụ nữ bị nấm âm đạo nên tắm bồn thay vì tắm vòi sen. Tắm bồn giúp làm sạch nấm men khỏi khu vực âm đạo.
- Không tắm trong nước quá nóng vì nấm men có thể sinh sôi mạnh hơn.^{[6]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Mayo Clinic
  
  Đi tới nguồn}
3
Sử dụng khăn tắm sạch. Sau khi tắm hoặc bơi bạn phải lau khô người hoàn toàn để loại bỏ lượng hơi ẩm còn sót lại, vì nấm men phát triển mạnh ở những nơi ấm và ẩm ướt. Nếu bạn sử dụng khăn tắm đã được dùng trước đó thì nhiều khả năng trên khăn có nấm men vì chúng phát triển tốt trên độ ẩm do lần tắm trước để lại. Thay vào đó bạn nên giặt khăn sau mỗi lần sử dụng.^{[7]
X
Nguồn nghiên cứu}
4
Mặc quần áo rộng rãi. Khi bị nhiễm trùng nấm men trên da hoặc ở âm đạo thì bạn phải mặc quần áo rộng rãi để da thoáng khí. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn bị nấm âm đạo. Mặc quần lót vải cotton và tránh mặc đồ lót vải lụa hay ni-lông vì không khí không thể đi qua hai loại vải này.
- Tránh các hoạt động làm phát sinh nhiều nhiệt, ra mồ hôi và tăng độ ẩm tại khu vực bị nấm để chống nấm men phát triển thêm.^{[8]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Mayo Clinic
  
  Đi tới nguồn}
5
Tránh sử dụng một số sản phẩm cho da. Khi bị nhiễm trùng nấm men bạn nên tránh sử dụng bất kì sản phẩm nào làm nhiễm trùng nặng thêm. Đặc biệt bạn phải tránh dùng loại xà phòng có thể tiêu diệt vi khuẩn có lợi, cũng như các sản phẩm bột và nước xịt vệ sinh phụ nữ. Bạn cũng không nên dùng một số loại dầu dưỡng thể vì chúng giữ ẩm da nên khiến da giữ nhiệt và độ ẩm.
- Người ta thường muốn dùng nước xịt hay bột để triệt tiêu ảnh hưởng phụ của nhiễm trùng nấm men, nhưng thật ra chúng còn khiến da bạn bị kích ứng nhiều hơn.^{[9]
  X
  Nguồn nghiên cứu}^{[10]
  X
  Nguồn nghiên cứu
  Domino, F. (n.d.). The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.)}
Quảng cáo

Phương pháp 2

Phương pháp 2 của 3:

Điều trị nhiễm trùng nấm men bằng thuốc

1
Sử dụng thuốc thoa da. Có một số loại thuốc có thể chống lại nhiễm trùng nấm men trên da. Đối với nhiễm trùng da bác sĩ thường kê kem trị nấm bôi trực tiếp vào vùng da nhiễm trùng, các loại kem này thường trị hết bệnh trong vài tuần. Hai loại kem chống nấm phổ biến nhất đối với nấm men trên da là miconazole và oxiconazole. Chúng được bán kèm hướng dẫn sử dụng chung nhưng bạn phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Trước khi sử dụng kem bạn phải rửa sạch khu vực nhiễm trùng rồi lau khô hoàn toàn, làm sao để da thật khô. Thoa kem theo đúng liều lượng khuyến cáo bởi bác sĩ hay nhà sản xuất. Để kem thấm vào da trước khi mặc quần áo hay làm bất kì việc gì có thể khiến vùng da mới thoa kem chà vào vật thể khác. ^{[11]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
2
Điều trị nấm âm đạo. Muốn điều trị nấm âm đạo bạn có thể sử dụng thuốc không kê toa hoặc nhờ bác sĩ kê thuốc. Đối với các đợt nhiễm nấm không thường xuyên với triệu chứng nhẹ đến trung bình, bạn nên sử dụng thuốc không kê toa dưới dạng kem, viên hay thuốc nhét trực tiếp vào âm đạo.^{[12]
X
Nguồn tin đáng tin cậy

Mayo Clinic

Đi tới nguồn}
- Các loại kem điều trị nấm men phổ biến là miconazole (Monistat) và terconazole (Terazol). Chúng được sản xuất thành kem hay thuốc viên nhét âm đạo hằng ngày trước giờ ngủ, với thời gian sử dụng được chỉ định trong hướng dẫn. Thời gian dùng thuốc thường kéo dài từ 1-7 ngày.
- Bạn cũng có thể uống thuốc chống nấm như clotrimazole (Myecelex) và fluconazole (Diflucan).
- Clotrimazole còn được sản xuất dưới dạng viên 100mg nhét âm đạo mỗi ngày trước giờ ngủ, thời gian điều trị từ 6-7 ngày, viên 200mg dùng mỗi tối trong 3 ngày hoặc viên 500mg dùng trong 1 ngày.^{[13]
  X
  Nguồn nghiên cứu
  Domino, F. (n.d.). The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.)}
- Những trường hợp nhiễm nấm phức tạp hơn cần phải điều trị từ 7-14 ngày thay vì 1-7 ngày.
3
Hỏi bác sĩ về axít boric. Axít boric được bán dưới dạng viên nhét âm đạo và là thuốc kê toa. Thuốc này có thể trị khỏi các trường hợp nhiễm nấm xảy ra thường xuyên nếu các loại thuốc thông thường không hiệu quả như mong đợi. Thêm vào đó axít boric có khả năng kháng cự tốt hơn đối với các chủng nấm candida đã trở nên kháng một số thuốc kháng sinh theo thời gian.
- Axít boric có độc tố, đặc biệt đối với trẻ em khi được hấp thu vào cơ thể, và có thể khiến da bị kích ứng.^{[14]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Mayo Clinic
  
  Đi tới nguồn}
- Tránh quan hệ tình dục bằng miệng khi sử dụng axít boric để bạn tình không nuốt phải độc tố này.
4
Chữa nhiễm trùng nấm ở miệng bằng nước súc miệng y tế. Nước súc miệng y tế có thể chữa khỏi nhiễm trùng nấm ở miệng nhờ đặc tính chống nấm. Để sử dụng bạn súc mạnh dung dịch thuốc trong miệng trong thời gian ngắn trước khi nuốt. Thuốc sẽ hỗ trợ bề mặt trong miệng cũng như hỗ trợ từ bên trong cơ thể sau khi bạn nuốt. Nhờ bác sĩ tư vấn về thuốc uống bổ sung để điều trị nấm ở miệng, loại thuốc này được sản xuất dưới dạng viên uống và viên ngậm.
- Nếu bạn có hệ miễn dịch rất yếu và đang phải chống lại các bệnh như ung thư hoặc HIV, bác sĩ thường kê thuốc Amphotericin B, là thuốc điều trị các trường hợp nhiễm nấm miệng đã trở nên kháng thuốc chống nấm.^{[15]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Mayo Clinic
  
  Đi tới nguồn}
Quảng cáo

Phương pháp 3

Phương pháp 3 của 3:

Tìm hiểu nhiễm trùng nấm men

1
Nhận biết dấu hiệu. Nếu muốn ngăn nhiễm trùng nấm men phát triển bạn phải nhận biết được dấu hiệu của nó. Có ba kiểu nhiễm trùng nấm men ảnh hưởng đến da, miệng và âm đạo.
- Triệu chứng nhiễm trùng nấm ở miệng, còn gọi là tưa miệng, là hình thành các mảng trắng mịn trong cổ họng hay ở khu vực miệng, hoặc tạo ra vết nứt ở khóe miệng.
- Nhiễm trùng nấm trên da tạo ra vết phồng rộp, mảng da đỏ hay phát ban, chủ yếu xuất hiện giữa các ngón chân và ngón tay, dưới vú và xung quanh vùng bẹn.^{[16]
  X
  Nguồn nghiên cứu} Nhiễm trùng trên da cũng có thể ảnh hưởng đến dương vật. Triệu chứng cũng tương tự nhưng trên dương vật sẽ xuất hiện các mảng da trắng hoặc ẩm ướt, với lượng vật chất màu trắng tụ lại ở nếp gấp da.^{[17]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Mayo Clinic
  
  Đi tới nguồn}
- Nhiễm trùng nấm âm đạo xảy ra khá phổ biến và làm tăng dịch nhầy âm đạo, có đặc điểm sệt, màu trắng trông như sữa đông, ngứa nhẹ đến trung bình, kích ứng da trong âm đạo và ửng đỏ.^{[18]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
2
Xem xét các yếu tố rủi ro chung. Có nhiều yếu tố rủi ro góp phần dẫn đến nhiễm trùng nấm men. Nếu bạn đang mắc một căn bệnh làm suy yếu hệ miễn dịch, chẳng hạn HIV, khi đó khả năng bị nhiễm trùng sẽ cao hơn vì hệ miễn dịch không thể bảo vệ cơ thể chống lại nguồn bệnh bên ngoài. Nếu đang uống kháng sinh thì bạn cũng có nguy cơ nhiễm trùng nấm men cao hơn. Các liệu pháp chống vi khuẩn như uống kháng sinh để điều trị nhiễm trùng, nhưng đồng thời kháng sinh cũng giảm lượng vi khuẩn đang sống trên cơ thể và đóng vai trò bảo vệ bạn khỏi các loại nhiễm trùng khác như nhiễm trùng nấm men. Trong trường hợp này nhiễm trùng nấm có thể xảy ra nếu có một bề mặt thuận lợi để nấm men sinh sôi, chẳng hạn da, dương vật hay âm đạo.
- Những người quá cân cũng có nguy cơ nhiễm trùng nấm men cao hơn, lý do vì họ có quá nhiều nếp gấp da tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm men phát triển.^{[19]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Mayo Clinic
  
  Đi tới nguồn}
- Trẻ sơ sinh cũng dễ bị nhiễm trùng nấm men, biểu hiện dưới dạng phát ban trong tã hoặc trong miệng.^{[20]
  X
  Nguồn nghiên cứu}^{[21]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
3
Yếu tố rủi ro liên quan đến giới tính. Những phụ nữ có mức hóc môn dao động vì mãn kinh, uống thuốc ngừa thai, mang thai hay hội chứng tiền thời kỳ kinh nguyệt có nguy cơ nhiễm trùng nấm men cao hơn, nguyên nhân vì thay đổi hóc môn gây ra nhiều áp lực về thể chất. Phụ nữ cũng dễ nhiễm nấm âm đạo nếu sử dụng dụng cụ thụt rửa với hóa chất gây kích ứng. Mặc dù nhằm mục đích vệ sinh nhưng chính việc thụt rửa làm thay đổi mức cân bằng pH tự nhiên trong âm đạo, là môi trường giúp âm đạo chống lại tác động của vi khuẩn bên ngoài.
- Đàn ông dễ nhiễm trùng nấm men nếu họ chưa được cắt bao quy đầu, vì vi khuẩn nấm men có thể phát triển mạnh hơn bên dưới lớp da quy đầu.^{[22]
  X
  Nguồn nghiên cứu
  Domino, F. (n.d.). The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.)}^{[23]
  X
  Nguồn nghiên cứu}^{[24]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Mayo Clinic
  
  Đi tới nguồn}
4
Giảm khả năng bị nhiễm trùng nấm men. Có nhiều cách để bạn phòng ngừa bệnh này, chẳng hạn chỉ sử dụng kháng sinh khi thật sự cần thiết vì cơ thể cần giữ lại các vi khuẩn tự nhiên có lợi nhằm chống vi khuẩn nấm men phát triển.^{[25]
X
Nguồn nghiên cứu} Vì steroid gây ra các vấn đề cho hệ miễn dịch nên bạn cần giảm hoặc giảm tối đa việc sử dụng steroid dạng hít và các dạng khác. Cố gắng tránh xa môi trường và quần áo ẩm. Nếu quần áo bị ẩm ướt thì bạn phải thay ra càng sớm càng tốt.^{[26]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Nấm men có thể phát triển trong miệng, đặc biệt ở bệnh nhân tiểu đường và những người đeo răng giả. Để ngăn ngừa vấn đề do răng giả gây ra bạn phải giữ chúng sạch sẽ và sử dụng răng giả vừa khít. Có trường hợp nấm men không hoạt động cho đến khi có yếu tố kích thích chúng biểu hiện ra ngoài, như khi sử dụng thuốc kháng sinh.^{[27]
  X
  Nguồn nghiên cứu}
- Phụ nữ nên tránh thụt rửa âm đạo nếu được.^{[28]
  X
  Nguồn nghiên cứu
  Shubair M, Stanek R, White S, Larsen B.Effects of chlorhexidine gluconate douche on normal vaginal flora.Gynecol Obstet Invest. 1992;34(4):229-33.}
- Đối với bệnh nhân tiểu đường, luôn luôn cố gắng kiểm soát bệnh và giữ làn da khỏe mạnh.^{[29]
  X
  Nguồn tin đáng tin cậy
  
  Mayo Clinic
  
  Đi tới nguồn}
Quảng cáo

Cảnh báo

Nếu nhiễm trùng nấm men thường xuyên tái phát, bạn nên đi khám bệnh thay vì tiếp tục sử dụng thuốc không kê toa, vì có thể đó không phải là nấm men mà là một chủng khác ít gặp. Ngoài ra bạn cũng phải xét nghiệm để tìm các bệnh khác (như tiểu đường).
Một số cách tự điều trị có thể chống lại triệu chứng bệnh và thậm chí góp phần chữa khỏi nhiễm trùng nấm men, tuy nhiên tốt hơn bạn nên kết hợp các cách này với thuốc mua tại nhà thuốc. Luôn luôn nhờ bác sĩ tư vấn để hiểu rủi ro và lợi ích khi áp dụng một liệu pháp điều trị thay thế. Một số nghiên cứu cho thấy kết quả khả quan nhưng vẫn cần có thêm các nghiên cứu khác trước khi người ta có thể đưa ra khuyến nghị chắc chắn.