Làm sao để đánh bại người ái kỷ: 16 lời khuyên dựa trên tâm lý học dành cho bạn

Cùng viết bởi Jay Reid, LPCC

Bạn đã sẵn sàng giành lại quyền lực của mình từ tay người ái kỷ chưa? Những người ái kỷ luôn kiêu ngạo, tự coi mình là trung tâm và thao túng người khác bằng nhiều mánh khóe, do đó họ không thể hiểu được góc nhìn của bạn. Vậy thì làm thế nào để vô hiệu hóa họ? Chúng tôi sẽ giúp bạn đánh bại một người ái kỷ trong chính trò chơi của họ. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn mọi điều cần làm để chiến thắng người ái kỷ ở bên cạnh bạn.

1

Hạn chế liên lạc hoặc không liên lạc nếu có thể

Những người ái kỷ hiếm khi thay đổi và họ sẽ gây tổn hại cho sức khỏe tinh thần của bạn. Trong một số trường hợp, tốt nhất là bạn nên chấm dứt mối quan hệ với họ. Thật đáng tiếc, đôi khi người ta không thể lựa chọn. Hãy cân nhắc hoàn cảnh cụ thể của bạn để biết điều gì là tốt nhất cho bản thân mình.^{[1]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Nếu bạn đang có mối quan hệ tình cảm với người ái kỷ, hãy lên kế hoạch cho lối thoát trước khi rời đi. Bạn phải dự tính trước mình sẽ ở đâu và đừng để họ biết rằng bạn sẽ rời bỏ họ cho đến khi bạn đã sẵn sàng ra đi để họ không thể ngăn cản bạn.
- Nếu người ái kỷ đó là cha, mẹ hoặc một người bạn của bạn, bạn có thể ngừng nhận cuộc gọi hoặc tin nhắn của họ. Nếu không chọn cách này, bạn có thể quyết định chỉ nói chuyện với họ mỗi tuần hoặc mỗi tháng một lần.
- Nếu bạn có đồng nghiệp là người ái kỷ, hãy giới hạn những tương tác với họ trong phạm vi công việc.
Quảng cáo

2

Giữ bình tĩnh khi họ cố chọc tức bạn

Những người ái kỷ thường cố tình chọc tức cho bạn nổi giận. Tất cả chỉ là một phần trong trò chơi của họ, và khi bạn bực bội là họ đã thắng cuộc. Vì vậy, bạn cần phớt lờ những lời chỉ trích và nhận xét khiếm nhã của họ. Thêm nữa, bạn hãy lấy lại quyền kiểm soát tình huống bằng cách lấy lại bình tĩnh.^{[2]
X
Nguồn nghiên cứu} Thử đếm đến 10, hít thở sâu, hoặc tưởng tượng bạn đang ở trong một khung cảnh yên vui.
- Bạn cũng có thể nhẩm trong đầu những câu khẳng định tích cực, chẳng hạn như “Tôi bình tĩnh.” “Tôi bình an,” hoặc “Cả thế giới đứng về phía tôi.”
- Bạn cũng có thể tưởng tượng người ái kỷ mặc một bộ đồ lố lăng để có thể cười xòa trước những điều kinh khủng họ nói với bạn.

3

Sử dụng từ “chúng ta” để kéo họ về phía bạn

Người ái kỷ chỉ quan tâm đến một người duy nhất - chính là bản thân họ. Trong suy nghĩ của người ái kỷ, họ không bao giờ sai và họ cũng không cần biết bạn đang nghĩ gì. May mắn thay, bạn có thể dụ họ về phe bạn bằng cách dùng từ “chúng ta” thay vì “tôi” hoặc “bạn”. Đại từ “chúng tôi” thực sự có thể giúp xoa dịu các cuộc cãi vã và khuyến khích họ làm những điều bạn muốn.^{[3]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Đánh bại họ trong cuộc tranh cãi bằng những câu như “Có vẻ như chúng ta đi lạc đề rồi. Đổi đề tài thôi,” hoặc “Cả hai chúng ta đều quan tâm nhiều về vấn đề đó. Có lẽ chúng ta nên chuyển sang chuyện khác.”
- Thuyết phục họ làm điều gì đó bằng cách nói những câu kiểu như “Chúng ta cần hoàn thành báo cáo này trong ngày hôm nay,” hoặc “Chúng ta có một đống hỗn độn phải dọn dẹp.”
Quảng cáo

4

Vô hiệu hóa họ bằng những lời khen

Phỉnh nịnh là một mẹo hay để bạn thuyết phục người ái kỷ làm điều bạn muốn. Họ vốn đã tự cho mình là hơn người, do đó bạn không phải lo làm thế nào để thổi phồng cái tôi của họ. Bạn chỉ cần mỉm cười và nêu ra những ưu điểm tốt nhất của họ. Nếu không nghĩ ra được câu nào hay, bạn cứ việc dùng những câu khen ngợi chung chung, vì người ái kỷ cũng không để ý bạn dùng từ gì để khen.^{[4]
X
Nguồn nghiên cứu} Bạn có thể nói:
- “Cậu thật thông minh!”
- “Anh luôn biết phải nói gì.”
- “Hôm nay cậu làm tốt lắm.”

5

Nói điều gì đó êm tai trước khi phê bình họ

Những người ái kỷ sẽ nổi giận đùng đùng khi bạn vạch ra những khuyết điểm của họ. Không may là đôi khi bạn cũng cần phải đưa ra những lời phê bình, đặc biệt nếu bạn làm việc chung với một người ái kỷ. Để làm dịu một chút, bạn hãy khen họ một câu trước khi chỉ ra họ sai ở chỗ nào. Lựa chọn từ ngữ sao cho tích cực nhất cũng sẽ hữu ích.^{[5]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Khi ở chỗ làm, bạn có thể nói những câu như “Cậu là người phân tích giỏi nhất ở đây. Phần nêu sự kiện trong báo cáo của cậu làm rất tốt, nhưng chúng tôi muốn có thêm các chi tiết cho hoàn thiện hơn.”
- Nếu người ái kỷ là bạn đời của bạn, bạn có thể nói những câu như “Em thích phần sơn tường anh làm trong phòng khách. Em thấy anh cũng tốn nhiều công sức trong phòng tắm, nhưng em nghĩ phần viền cần phải sơn thêm một lớp nữa.”
- Nếu người ái kỷ là người thân của bạn, bạn có thể nói “Chị thật là tốt bụng vì giúp em trông con. Lần trước bọn trẻ thích xem phim với chị lắm, nhưng lần này chị đừng cho bọn trẻ ăn gói kẹo thứ hai nữa nhé!”
Quảng cáo

6

Cho họ cảm giác thành đạt để giảm kịch tính

Người ái kỷ sẽ bực bội khi nghe bạn khoe khoang về những thành tích của mình. Họ muốn tin rằng họ là người giỏi nhất và sẽ làm bất cứ điều gì để vượt qua bạn. Bạn không cần phải hạ mình xuống để chiều lòng người ái kỷ, nhưng cũng đừng huênh hoang về thành công của mình trước mặt họ để không phải đối phó với sự ganh đua kịch tính của họ.^{[6]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Nếu bạn đời của bạn là người ái kỷ, việc nhấn mạnh về những thành quả chung sẽ giúp cả hai đều hài lòng. Bạn có thể nói “Chúng mình đã làm được,” hoặc “Em rất vui vì chúng ta đã làm rất tốt.”
- Nếu người ái kỷ đó là họ hàng, bạn đừng kể với họ về những thành tích hoặc tin vui của mình. Cứ để họ biết thông qua những người khác.
- Với một người đồng nghiệp ái kỷ, bạn đừng khoe mình được thăng chức, được giao các nhiệm vụ mới hoặc kể về những thành tích của mình.
- Nếu họ bắt đầu muốn tỏ ra hơn bạn, bạn chỉ việc nói điều gì đó như “Nghe hay đấy,” hoặc “Tuyệt vời.” Thường thì họ sẽ cảm thấy được công nhận như vậy là đủ thỏa mãn rồi và sẽ bằng lòng chuyển qua chủ đề khác.

7

Tin vào bản thân và đừng để bị lừa vì những lời nói dối của họ

Đừng để người ái kỷ khiến bạn hoài nghi về những gì bạn biết. Những người ái kỷ sẽ tìm cách lừa cho bạn nghĩ rằng bạn đã hiểu sai hoặc nhớ nhầm về điều gì đó. Họ cũng có thể nói với bạn những lời nói dối trắng trợn. Hãy đánh bại họ trong trò chơi này bằng cách tin vào trực giác và cảm nhận của bản thân.^{[7]
X
Nguồn tin đáng tin cậy

HelpGuide

Đi tới nguồn}
- Khi họ bắt đầu dùng mánh khóe để lừa bạn, hãy đáp lại họ bằng những câu như “Tôi hiểu quan điểm của anh,” hoặc “Tôi tôn trọng ý kiến của bạn.” Thường thì những phản hồi này sẽ khiến họ im tiếng.
Quảng cáo

8

Phớt lờ họ thay vì vạch trần hành vi của họ

Đối đầu hoặc báo cáo về hành vi của người ái kỷ sẽ chẳng ích gì. Không may là điều này sẽ chỉ khiến căng thẳng leo thang. Họ sẽ vu cho bạn là bịa chuyện trong khi vẫn giữ vẻ mặt lạnh như tiền. Quả là bực bội khi phải đối phó với người ái kỷ, nhưng bạn có thể hóa giải những hành vi độc hại của họ bằng cách phớt lờ họ.^{[8]
X
Nguồn nghiên cứu} Những người ái kỷ sẽ không lừa được mọi người mãi, do đó bạn không cần phải vạch trần họ.
- Khi ở chỗ làm, có lẽ bạn rất muốn báo cáo cho sếp về một đồng nghiệp ái kỷ đã nói dối hoặc xúc phạm bạn, nhưng họ sẽ tìm cách đổ lỗi cho bạn và kéo dài câu chuyện ồn ào. Đừng để họ kéo bạn vào vở kịch của họ.
- Tương tự, người họ hàng ái kỷ của bạn có thể sẽ tung các tin đồn để gây bất hòa giữa bạn và những người khác. Nếu bạn đương đầu với họ, họ sẽ chỉ phủ nhận và gây thêm xung đột.
- Người bạn đời ái kỷ của bạn có thể chê trách việc nấu nướng của bạn để khiến bạn cảm thấy mình vô dụng. Họ sẽ chỉ càng dìm bạn xuống nếu bạn tranh cãi với họ, nhưng nếu bạn chỉ nhún vai và lờ đi thì họ sẽ mất hứng thú.

9

Chấm dứt cuộc cãi vã bằng phản ứng nước đôi

Người ái kỷ sẽ không bao giờ thừa nhận mình sai, do đó những cuộc tranh cãi sẽ khiến tình hình thêm căng thẳng. Họ vốn kiêu ngạo và tự phụ, do đó bạn sẽ không thể khiến họ nhận lỗi. Đơn giản là họ sẽ không bao giờ làm vậy. Hãy tiết kiệm thời gian và năng lượng bằng cách không tranh cãi. Đây là cách nhanh nhất để ngăn chặn họ.^{[9]
X
Nguồn tin đáng tin cậy

HelpGuide

Đi tới nguồn}
- Ở nơi làm việc, bạn có thể nói “Tôi nghe anh,” hoặc “Tôi hiểu ý anh.”
- Nếu đang nói chuyện với vợ/chồng hoặc người họ hàng, bạn có thể nói “Ờ,” “Vậy à,” hoặc “Hay đấy.”
Quảng cáo

10

Hỏi về những mối quan tâm của họ để đổi đề tài

Những người ái kỷ rất thích nghe bản thân họ nói. Họ cũng ít khi chỉ trích bạn trong lúc thao thao độc thoại về chủ đề họ yêu thích. Hãy dùng chiến thuật này để vô hiệu hóa một người họ hàng, đồng nghiệp hoặc người quen của bạn mắc chứng ái kỷ. Cố gắng chọn một chủ đề mà bạn cũng thích cho khỏi chán.^{[10]
X
Nguồn nghiên cứu} Nói điều gì đó như:
- “Bạn đúng là chuyên gia về chương trình không gian. Bạn giải thích cho mình về sứ mệnh lên sao hỏa và bao giờ thì con người có thể thực hiện được không?”
- “Bạn có vẻ biết nhiều về lịch sử nhỉ. Bạn kể cho mình nghe về thời đại mà bạn yêu thích nhất được không?”
- “Mình nghe nói bạn thích viết lắm. Bạn thường viết về đề tài gì?”
- "Mình rất ấn tượng về phần thuyết trình vừa rồi của bạn. Bạn có thể nói thêm cho mình nghe về đề tài đó được không?"

11

Tập trung vào tương lai để tránh kích động họ

Cho dù họ làm bạn tổn thương, tốt nhất là bạn cũng đừng nhắc đến điều đó. Khả năng là họ còn không nhớ họ đã làm gì. Thực tế là những người ái kỷ nhớ các sự việc khá kém vì họ quá tập trung vào bản thân.^{[11]
X
Nguồn tin đáng tin cậy

PubMed Central

Đi tới nguồn} Bạn có thể kể với bạn bè hoặc chuyên gia trị liệu tâm lý để trút giận thay vì tranh luận với họ.
- Giả sử như một người đồng nghiệp đã từng tranh công của bạn, vậy thì từ nay về sau bạn nên tập trung làm thế nào để công sức của bạn được ghi nhận.
- Có thể người bạn đời ái kỷ của bạn hay chê trách bạn, nhưng nếu bạn chỉ ra điều đó thì họ sẽ càng nổi xung thiên. Tốt hơn cả là bạn nên chuyển hướng họ bằng chiến thuật nói về "chúng ta" hoặc phản ứng nước đôi.
- Có thể bạn có một người họ hàng đã từng làm bạn tổn thương nặng nề. Việc giữ khoảng cách với họ và tập trung vào các mối quan hệ khác sẽ giúp bạn sống vui vẻ hơn nhiều thay vì cố gắng đối đầu với họ.
- Nếu bạn nêu vấn đề này ra, họ sẽ tìm cách lừa cho bạn nghĩ rằng điều đó chưa bao giờ xảy ra. Một khả năng khác là họ sẽ cố gắng đóng vai nạn nhân. Không đáng để bạn nhắc lại những chuyện cũ.
Quảng cáo

12

Hạn chế trò chuyện với người ái kỷ để họ không có gì để đồn đại

Những người ái kỷ sẽ sử dụng tất cả những gì bạn nói để chống lại bạn. Họ có thể tỏ vẻ quan tâm đến bạn, nhưng thực ra là họ đang cố tìm nhược điểm của bạn. Hãy hết sức hạn chế nói chuyện với họ để họ không có nhiều thông tin để lợi dụng. Ngoài ra, bạn cũng đừng bao giờ tiết lộ cho họ bất cứ điều gì mà bạn cho là bí mật.^{[12]
X
Nguồn nghiên cứu}
- Người ái kỷ có thể dùng thông tin về quá khứ của bạn để làm xấu hình ảnh bạn. Họ có thể nói “Năm ngoái Ánh làm trễ hạn nên năm nay có lẽ cũng thế. Tôi phải làm chủ nhiệm dự án mới đúng.”
- Họ cũng có thể lan truyền các tin đồn về bạn, đôi khi còn bẻ cong sự thật. Họ có thể nói “Anh Hải bảo tớ là anh ấy ghét món quà cậu tặng” hoặc “Nhà chị Thảo bảo tết năm nay sẽ không đến đâu. Có lẽ họ không thích các món ăn chị nấu.”

13

Vạch ranh giới với họ để bảo vệ bản thân

Cho họ biết những hành vi nào mà bạn có thể chấp nhận được hoặc không, sau đó nói về hậu quả sẽ xảy ra nếu họ không tôn trọng các ranh giới của bạn. Nếu họ xâm phạm, hãy cho họ nhận những hậu quả mà bạn đã nói trước. Việc thiết lập các ranh giới sẽ cho phép bạn lấy lại quyền lực trong mối quan hệ. Sau đây là một số ranh giới mà bạn có thể đặt ra:
- “Nếu anh quát nạt hay chửi mắng em, em sẽ bỏ ra ngoài và không nói chuyện nữa.”
- “Đừng tiết lộ các thông tin cá nhân của mình với bất cứ ai. Nếu không, mình sẽ không chia sẻ gì với bạn nữa.”
- “Anh sẽ không giải thích gì hết. Nếu em cứ ép thì anh sẽ đi.”
- “Anh sẽ chỉ xoa dịu và cho em lời khuyên về việc này một lần thôi.”
- “Tôi sẽ không nghe những lời bàn tán.”
Quảng cáo

14

Chăm sóc nhu cầu của bản thân vì bạn sẽ không thể trông chờ vào họ

Thật không may, những người ái kỷ không có khả năng ở bên cạnh hỗ trợ bạn khi bạn cần họ.^{[13]
X
Nguồn tin đáng tin cậy

HelpGuide

Đi tới nguồn} Hãy chăm sóc sức khỏe thể chất cho bản thân bằng cách ăn uống bổ dưỡng, năng tập thể dục và ngủ đủ giấc. Với nhu cầu tinh thần, bạn có thể thiền, viết nhật ký, tập yoga hoặc hít thở sâu để thư giãn.^{[14]
X
Nguồn tin đáng tin cậy

Mayo Clinic

Đi tới nguồn}
- Nếu cha hoặc mẹ bạn là người ái kỷ, có thể bạn sẽ rất khó tập trung cho nhu cầu của mình vì bạn đã quen với việc đáp ứng các nhu cầu của họ. May mắn là bạn có thể học cách tập trung vào bản thân, và việc trị liệu có thể giúp ích.

15

Xây dựng một hệ thống hỗ trợ để giúp bạn mạnh mẽ

Việc ở bên cạnh một người ái kỷ có thể rút cạn năng lượng của bạn. Hãy tìm đến với những người có thể tiếp sức cho bạn, bất kể là gia đình hay bạn bè. Xác định người mà bạn có thể gọi vào những ngày bạn thực sự khó khăn, và hãy lên kế hoạch cho các cuộc gặp mặt vui chơi với những người mà bạn quý mến. Bạn xứng đáng được yêu thương và vỗ về.^{[15]
X
Nguồn tin đáng tin cậy

HelpGuide

Đi tới nguồn}
- Nếu một người thân của bạn là người ái kỷ, hãy dành nhiều thời gian hơn cho những người khác trong nhà hay những người mà bạn coi như gia đình.
- Nếu bạn làm việc bên cạnh một đồng nghiệp ái kỷ, hãy gọi điện hoặc nhắn tin cho một người bạn khi có những ngày người đồng nghiệp kia đặc biệt khó chịu.
- Nếu bạn có một người bạn ái kỷ, hãy đảm bảo có những người bạn khác ở bên cạnh bạn khi cần.
Quảng cáo

16

Chống lại những nỗ lực dụ dỗ bạn quay về với mối quan hệ thân thiết với họ

Khi thấy bạn bắt đầu rời xa, người ái kỷ sẽ giở bùa phép ra. Họ sẽ không tiếc lời tâng bốc bạn và làm cho bạn cảm thấy mình rất đặc biệt đối với họ. Tất cả những kiểu “ném bom tình yêu” này có thể khiến bạn nghi ngờ bản thân và các ranh giới mà bạn mới đặt ra, nhưng tất cả chỉ là trò thao túng tâm lý của họ. Hãy giữ khoảng cách tình cảm với người ái kỷ và giữ vững các ranh giới của bạn.
- Liệt kê ra những cách mà tính ái kỷ của họ đã từng khiến bạn tổn thương. Khi họ bắt đầu ném bom tình yêu, hãy xem lại danh sách này để nhắc nhở bản thân rằng vì sao cần phải tránh xa người này.

Lời khuyên

Khi bạn đối phó với một người ái kỷ, đừng để tâm đến bất cứ điều gì họ nói hoặc làm. Chuyện này không có liên quan gì đến bạn - bản tính của họ vốn là như vậy.